Reklam Türleri

Reklam tek bir kavrama karşılık geliyor gibi görünse de kendi arasında, mesajın ulaşması istenen hedef kitlelere, içinde yayımlandığı araca göre farklı türlere sahip­tir. Yeshin (2006) reklamları dört farklı şekilde sınıflandırır:

•       Hedef kitlesine göre reklamlar

•      Amacına göre reklamlar

•      Aracına göre reklamlar

•       Coğrafik alana göre reklamlar

Hedef Kitlesine Göre Reklamlar

Reklam türlerini ayırt etmenin basit yollarından biri reklam mesajının hedeflediği kitleyi gözden geçirmektir. Burada şöyle bir ayrım yapılabilir: Tüketicileri hedef alan reklam ve bazı diğer alıcıları hedef alan reklam. Tüketicilerin hedeflendiği reklam, Reklamın Hedef Kitleleri bölümünde de açıklanacak olan müşteriler ve po­tansiyel müşterilerden çok da farklı değildir. Diğer alıcılar olarak nitelendirilen rek­lamlar da, dağıtım kanalı ya da perakendeciler sınıflamasında olduğu gibi, ticari alı­cıların hedeflendiği reklamlardır. Televizyonlarda izlediğimiz bisküvi, makarna, otomobil reklamları gibi reklamlar tüketicileri hedef alan reklamlara örnektir.

Amacına Göre Reklamlar

Reklamları sınıflamanın alternatif bir yolu da, özel amacına göre tanımlamaktır. Birçok reklam bir şirketin belli bir ürünü ya da hizmetinin reklamını yapmak için düzenlenir. Bunun yanı sıra bazı reklamlar, ürün ya da hizmet satın aldığımız şir­ketlerin değerini ortaya çıkarmak üzere düzenlenirler ki bu tür reklamlara kurum­sal reklam adı verilir. Bir de jenerik reklamlar olarak adlandırılan, tüketicileri bel­li bir markadan çok, ürün kategorisine yönlendiren reklamlar vardır. Örneğin, bir süt markasının reklamı yerine, süt tüketimini artırmayı amaçlayan ve bir marka adı­nın yer almadığı reklamlar, insanları tuvalet kâğıdı kullanmaya teşvik eden ancak herhangi bir marka adından bahsedilmeyen reklamlar gibi. Bunlardan başka, tica­ri olarak belirli bir ürün, hizmet satmaktansa bir yardım kuruluşunu destekleme, kalp sağlığına dikkat çekme gibi ticari olmayan reklamlardan da söz edilmesi ge­rekir. “Kırmızı giy, kalp sağlığına ne kadar önem verdiğini göster” sloganlı reklam, herhangi bir ticari ürün ve/veya hizmet satmaktansa, Türk Kalp Vakfı tarafından kalp sağlığına dikkat çekmeyi amaçlayan bir reklamdır.

Aracına Göre Reklamlar

Reklamları sınıflamanın dördüncü yolu, kullanılan medyaya göre sınıflama yap­maktır. Bu şekilde sınıflamada her bir araç reklamcıya farklı fırsat sunmakla kal­maz, reklamı yapılan ürün ve hizmet hakkında iletilen bilginin farklı anlamlarını da temsil eder. Pek çok pazarlamacı ve reklamcı için;

•      Televizyon

•      Radyo

•       Gazete

•      Poster ve diğer açık alan medyası

•       Sinema

•      Yeni medya (internet)

birer reklam aracıdır. Bu araçlarda yer alan reklamların biçimleri ve içerikleri de bir­birlerinden farklı olmaktadır. TV için hazırlanan bir reklam görüntü ve ses içerirken, gazetede yayımlanan bir reklamda sadece metin ve fotoğraf kullanılabilir.

Coğrafik Alana Göre Reklamlar

Reklam sınıflamalarının son şekli coğrafik alana göre reklamları sınıflandırmaktır. Birçok ülkede olduğu gibi bizim ülkemizde de yerel medya olarak ifade edilen, sa­dece belli bir şehir, ilçe ya da bölgeyi kapsayan reklamlar bu gruba girer. Belli bir ürün ya da hizmetin sadece o bölgede elde edilebilir olduğu durumlarda da coğ- rafik alana göre sınıflama yapılmaktadır. Sakarya ve İstikbal gazeteleri sadece Eskişehir’de yayımlanan günlük siyasi gazetelerdir. Bu anlamda baktığımızda bu ga­zeteler yerel medya olarak adlandırılan kategoriye dâhildir. Sözü edilen gazeteler­de yayımlanan Eskişehir’de bulunan bir alışveriş merkezinin reklamını ele aldığı­mızda, bu reklamın bir yerel reklam olduğunu ve sınıflamanın da coğrafik sınıfla­maya girdiğini söylemek yanlış olmayacaktır.

Coğrafik alana göre yapılan sınıflamada yerel reklamların yanı sıra, ulusal ve uluslararası reklamlardan da söz etmemiz gerekir. Ulusal reklamlar, ulusal bir da­ğıtım ağına sahip markaların iletişimlerini gerçekleştirmek üzere, çeşitli kitle ileti­şim araçlarında yayınlanan reklamlardır. Burada önemli olan nokta, ulaşılmak iste­nen hedef kitleye en kapsamlı şekilde seslenebilmektir. Örneğin, Uludağ limona­ta yurt çapında satışı yapılan bir üründür. Uludağ limonatanın marka mesajı bütün ülkeyi kapsayan geniş bir hedef kitleyi içine aldığında yurt çapında yayın yapan TV kanalları, ulusal günlük gazeteler ve dergiler olacaktır. Bu TV kanalları ve ulu­sal günlük gazetelerde yayımlanan reklamlar da ulusal reklamlara örnektir.

Uluslararası reklam ise, BMW, McDonald’s, Zara, Levi’s gibi dünyanın her ye­rinde bulunan markaların ülke ya da bölge farkı gözetmeksizin aynı ihtiyaçlara sa­hip hedef kitleye seslenmesidir. Bu reklamlar genellikle markanın ev sahibi oldu­ğu ülkede çekilerek, diğer ülkelere ya olduğu gibi dağıtılır ve kullanılır ya da o ülkeye adapte edilir.

www.anadolu.edu.tr