Sosyal ağlardan önce ağ tanımını açıklamak
faydalı olacaktır. Ağlar, düğümler ve bunlar arasındaki bağlantılardan oluşur.
Sosyal ağlarda düğümler sosyal aktörler, bağlantılar ise arkadaşlık, iş gibi
sosyal ilişkilerden oluşmaktadır. Ayrıca aktörlerin cinsiyet, eğitim düzeyi,
medeni hal gibi çeşitli özellikleri de bu ağlarda yer almaktadır.
Sosyal ağlar kullanıcıların online profil
oluşturdukları, ilgi alanlarını listeledikleri, düşüncelerini ve fotoğraflarını
paylaştıkları, arkadaşları, yabancılar ve tüm dünya ile bağlantı kurdukları web
siteleridir.[1]
Kullanıcıların
arkadaşlarıyla devamlı iletişim içinde olmasına, yazı, fotoğraf, müzik ve video
gibi içeriklerini paylaşmalarına izin veren sosyal medya ağları özellikle
gençlerin en önemli sosyalleşme alanlarından biri haline gelmiştir.[2]
E-posta ve dijital paylaşım araçları sosyal
ağların başarısından çok önce geniş kitlelerce kullanılmıştır. Büyük boyuttaki
kitleler halinde kullanılan “chat”, bir konu veya tartışma odaklı haber
grupları, ofiste çalışmaktan sıkılmış çalışanın e-posta iletmesi en temel
düzeyde paylaşım dürtüsünün oluşmasında katkıda bulunmuştur.[3]
1990’lı yılların sonlarına doğru ortaya çıkmaya
başlayan sosyal ağlar, bünyesinde birçok değişik türde çevrimiçi topluluk
barındıran web siteleridir. İlk çıkışları kişisel etkileşimleri artırmak
amacıyla olan bu ortamlarda her kullanıcı, kendi ağlarını yaratarak kendi
etkileşimlerini yönetmişlerdir. Kendi ağlarını yaratırken, çevrelerinde var
olan arkadaş, akraba gibi yakınlarını kullanırlarken, daha sonraki adımda,
arkadaşlarının arkadaşları, akrabaların arkadaş ve tanıdıkları gibi dolaylı
kişileri ekleyerek ağlarını geliştirmişlerdir.
Facebook, Myspace, Twitter gibi arkadaşlık
sosyal ağları olduğu gibi; Linkedin, Xing gibi profesyonel sosyal ağ siteleri
de mevcuttur. Sosyal ağlar diğer çevrimiçi toplulukların bir karışımı şeklinde
tasarlanmışlardır. Çünkü kişisel sosyal ağ sitelerine üye olarak aynı zamanda
aynı web sitesi üzerinden blog tutabilmekte, fotoğraf ve videolarını
paylaşabilmekte, tartışma panoları ve forum tarzı ilgi gruplarına bağlanarak
fikir ve tavsiyelerini paylaşabilmektedirler.
Sosyal ağlar giderek kitlesel güce dönüşmeye
başlamıştır. Facebook ve benzeri sosyal ağların, kitleleri ikna amaçlı
kullanabileceği durumu ortaya çıkmıştır. İster protesto amaçlı ister pazarlama
amaçlı ister sadece bilgi amaçlı olsun; sosyal ağlar üzerinden kitleler ikna
edilebiliyorsa, sosyal ağ sitelerinin halkla ilişkiler amaçlı kullanımının
mümkün ve oldukça etkili olacağı söylenebilir.[4]
Sosyal ağ siteleri
sadece bir araçtır. İlk olarak Myspace ve Friendster açılmış ve arkadan yeni
sitelerin açılmasına yol açmıştır. Bunların ardından Facebook ve Twitter ile
“yeni araç” olarak Ustream ve Tumblr açılmıştır.
Markaları oluşturmak için kullanılabilecek
birçok araç vardır. Bu araçlar online işletmeler için ve çevrimdışı markalar
oluşturmak için iyi bir şekilde çalışılmalıdır.
Sosyal medya ağları yüzlerce olmasına rağmen,
kendi sosyal medya stratejisini oluşturmak için dört yaklaşım yeterli
olmaktadır. Bunlar Facebook, Linkedin, Youtube ve Twitterdır. Bunların her biri
kendince benzersiz bir avantaja sahiptir, bu da strateji gerektirmektedir.[5]
Sosyal ağ kurma fenomeninin büyümesini gösteren
dört eğilim vardır. Bunlar, ağ kurma web sitelerini ziyaret eden insanların
sayısındaki artış, sosyal ağ kurma web sitelerinde reklam harcamalarının
artması, sosyal ağ kurma web sitelerine global erişim ve sosyal ağ sitelerinde
geçirilen süredeki artıştır.[6]
Sosyal ağ vatandaşlarının bilgi ve haber alma,
yayma ve yorumlama hızlarının saniyelerle ölçüldüğü günümüzde, artık herkes,
her şeyi kontrol edebilmektedir. Geleneksel medya kullanılarak yapılan her
türlü etkileşim tek yönlü şeklinde gerçekleşmişken, yeni medya düzeni ve ağ
sisteminin sağladığı çift yönlü iletişime geçilmiştir. Bilgiye ulaşmak kolay ve
maliyetsiz olurken, aynı zamanda farklı kişilerin detayları farklı açılardan
iletmesi ile bilginin kontrolü de sağlanmaya başlanmıştır. Somut bilgiye ulaşmak
kolaylaşırken, gelinen noktada haberler vatandaşların kontrolüne geçmektedir.[7]
Sosyal Ağ
Ortamları
Sosyal ağ kavramı
eskiden beri var olan bir kavramdır. Bir sosyal ağ, bireyler arasındaki
ilişkileri tanımlayan basit bir yapıdır. Gerçek hayatta
herkes aile, arkadaşlar, iş yeri, okul
tarafından daha küçük, sınırlı bir ağa bağlıdır. Fiziksel olarak yaşamakta
olduğumuz gerçek hayatta, kendimizin belirli çabalarla oluşturduğu kişisel
ağlarımız, internet sayesinde sanal bir ağ haline gelmektedir.
Sosyal ağları bünyesinde barındıran sosyal ağ
siteleri, sanal buluşma ortamlarıdır. Bu ortamda kişiler birbirleriyle sürekli
iletişim ve etkileşim halindedirler. Bu sosyal ağların halkla ilişkiler
çalışmaları kapsamında çok önemli bir iletişim ortamı haline geldiği söylenebilir.[8]
Sosyal ağ, fikir ve ilgi alanlarını paylaşan,
yeni arkadaşlar edinip konuşmak ve merkezi bir çevrimiçi topluluk oluşturmak ve
insanları bir araya getiren internette bir web sitesidir. Popüler sosyal ağ web
siteleri örnekleri: Facebook, Twitter, Youtube’dur.
Çevrimiçi sosyal ağlar yılardır çeşitli
şekillerde kullanılmaktadır, fakat son yıllarda dünya çapında haber elde etmek
için kullanılmaktadır. Son zamanlarda, sosyal ağ web sitelerinde ziyaretçi
sayılarında artış yaşanmaktadır. İnsanlar birbirleri ile daha hızlı ve daha
kolay iletişim kurabilmektedir, çünkü sosyal ağlar tüm dünyada popüler
olmuştur. Sosyal ağlar web siteleri, farklı birimlerdeki kullanıcıların yaşam
tarzı, hobi ve zevkleri ile ilgili farklı nedenlerden oluşmaktadır.[9]
Sosyal ağlar
aracılığı ile iletişim giderek güçlü bir kuvvet haline gelmiştir. Twitter gibi
programlar kullanarak sosyal ağ sitelerinin sayısı artmaktadır. Örneğin;
Linkedin gibi profesyonel sosyal ağ sitelerine giriş ve mikro bloggingler
artmaktadır.[10]
İnsanlar arasında kişisel ilişkilerin oluştuğu
ağ olan sosyal ağlar günlük yaşam tarzının önemli bir parçası haline
gelmektedir ve önem kazanmaya başlamaktadır. Kullanıcılar, sosyal medya ağları
ile yeni iletişim alanlarının sunduğu tüm özelliklerden faydalanmakta ve
sürekli paylaşım olanağı sağlamaktadırlar.
Sosyal ağ ortamlarının varoluş kriterleri
çevrimiçi ve sürekli kullanılabilir olmalarıdır. Sosyal ağ ortamlarına girişler
genellikle bir kullanıcı adı ve parolası ile sağlanmaktadır. Profil sayfası
kullanıcının sistemin sunduğu özellikler çerçevesinde kendini tanıtabileceği ve
diğer kullanıcılara anlatabileceği, kişisel özelliklerini yazı, video ve
görseller yardımıyla oluşturduğu kişisel alandır. Bu alana girilen bilginin
gerçekliği kullanıcının inisiyatifindedir yani kullanıcı seçme şansını
kullanır.
Online sosyal ağ siteleri toplumumuzda zaten
var olan görünmez sosyal ağları görünür yapmasından dolayı güçlüdür. Resimler
ve linklerle arkadaşların kim olduğu, arkadaşların arkadaşlarının kim olduğu ve
benzeri görsel olarak görülebilir.
Sosyal ağ, ortak çıkarları ve ilgileri paylaşan
insanların duyuru ya da bilgi takası yoluyla birbirleriyle iletişim
kurabildikleri ortak sanal bir topluluktur. İnternet sohbet odaları ya da
forumlar, platformları aracılığıyla kullanıcılarına ilgi alanları ya da
aktiviteleri hakkında bilgi üretebilmeleri, geliştirebilmeleri ve
paylaşabilmeleri imkanı sağlamaktadır. [11]
Sosyal medya
"ulaşılabilirlik” anlamına gelmektedir. Çoğu sosyal ağ ortamları
karşımızdaki kullanıcıya ulaşmamızı sağlamaktadır. Dünya liderleri,
politikacılar, gazeteciler, sanatçılar ve özellikle markalar, hitap ettikleri
toplumlara ulaşabilirliklerini sağlamak ve aynı zamanda sosyal medya
kanallarından kendilerine söylenileni duymak zorundadırlar. [12]
Kullanıcıların arkadaşlarıyla devamlı iletişim
içinde olmasına, yazı, fotoğraf, müzik ve video gibi içeriklerini
paylaşmalarına imkan veren sosyal ağlar, bilgi, ses ve görüntü paylaşmanın bir
alanını oluştururken aynı zamanda kişilerin sosyalleşme araçlarından birisi
haline de gelmektedir.[13]
Bilgisayar ve mobil olan diğer iletişim
araçlarıyla erişim imkanı sağlayan internet üzerindeki sosyal ağ ortamlarını
birkaç grupta toplayabiliriz, bunlar: e-posta grupları, bloglar, forumlar,
wikiler, podcastingler, medya paylaşım siteleri, kurumsal intranet, extranet ve
hızlı mesaj servisleridir.[14]
Sosyal Ağ Ortamı Olarak: E-posta Grupları
Elektronik posta veya diğer adıyla e-mail,
kurumların iç hedef kitlesiyle ve dış hedef kitleleriyle internet üzerinden
iletişim kurmak için faydalandığı ve zamanla yaygın olarak kullanılmaya
başlanan bir yöntemdir. E-posta haberleşme sisteminde, aynı bina içinde
olabildiği gibi, bir işletmenin ayrı birimleri, hatta farklı şehirler ve
ülkelerdeki birimleriyle de iletişim çok kısa sürede gerçekleştirilebilmektedir.[15]
Elektronik posta
internet ortamında kullanılan ilk sosyal medya platformu olarak söylenebilir.
Elektronik postanın ilk sosyal medya platformu olmasının dışında, diğer bir
özelliği ise e-postanın ağızdan ağıza pazarlamanın internetteki ilk hali olmasıdır.
E-postalar, kişilerin birbirleriyle internet ortamında bağlantı kurup,
haberleşmesine yardımcı olmakla beraber, kurumların müşterileriyle ve
paydaşlarıyla iletişim kurmasına, etkileşime girmesine de olanak tanımaktadır.
Kurumlar e-posta aracılığı ile sosyal
paydaşlarıyla birebir iletişim kurmaktadırlar. Bunun yanı sıra, kurumların
kendi veri tabanlarında bulunan hedef kitleleri ve kendi çalışanları ile de
iletişim kurmaktadırlar. Dolayısıyla e- postanın sadece kurum dışı halkla
ilişkiler değil, kurum içi halkla ilişkiler çalışmalarında da aktif olarak
kullanıldığı söylenebilir.
E-postalar kurumsal haberleşmeyi sağlayan en
önemli araçlardan biri olarak tasarlanarak, günümüzde önemli halkla ilişkiler
aracı olarak kullanılmaktadır. E-postaların içerikleri arasında kurumsal
haberleşme mesajları, bilgilendirmeler, önemli duyurular, çağrılar, pazarlama
ve reklam duyuruları gibi görsel ve yazılı içerikler bulunmaktadır.[16]
E-posta üç temel gruba yönelik iletişim kurma
amacıyla kullanılmaktadır. Bunlar; bireylerle bire bir iletişim kurmak, dağıtım
listelerinde bulunan insan gruplarıyla iletişim kurmak ve posta listelerinde
bulunan üyelerle iletişim kurmaktır.[17]
Pazarlamacılar e-postayı elektronik ticaret
odaklı ve müşteri ilişkilerinin sürdürülmesini sağlayan en güvenilir kitle
iletişim araçlarından biri olarak tanımlamaktadırlar. Bunun yanı sıra,
müşterilerin halen e-postadan gelen bilgilere güvendikleri, özellikle satın
alma amacıyla bilgi edinmede, yeni fikir ve interaktif hizmetler konusunda
e-postalara güvendikleri de belirtilmektedir.
Kurumlar,
stratejik olarak oluşturdukları e-posta taktiklerini, halkla ilişkiler amacıyla
birleştirdiklerinde, paydaşlarının gönüllülük esas alınarak kuruma ait olan
mesajları diğerlerine göndermesine önderlik yapabilirler. Yine benzer
taktiklerle sadece tanıtım ve pazarlama amacı ile değil, var olan ilişkileri
güçlendirmek ve kalıcı hale getirmek marka elçileri yaratmak için de, çevrimiçi
topluluklarla elektronik posta trafiği sürdürülebilir.
Bazı durumlarda kurumlar ürün veya hizmetlerini
e-posta yoluyla duyurmanın dışında, farklı sosyal ağ ve paylaşım sitelerinde
gösterdikleri etkinlikleri de e-posta yoluyla duyurabilmektedir.[18]
Sosyal Ağ Ortamı Olarak: Bloglar
Yeni oluşan iletişim teknolojileri ve özellikle
de internetteki dijital ortamın getirdiği gelişmeler ile artık sadece insanlar
karşıdan gelen mesajları alan konumunda değil aynı zamanda üretici konumuna
geçmiştir. Kullanıcılar internetin olanaklarından yararlanarak tartışmalara
katılabiliyor, ürünlerini değerlendirebiliyor ve kendi üretimlerini
paylaşabiliyorlar.[19]
"Web” ve "log” kelimelerinin bir
araya gelmesinden oluşan ve web günlüğünü ifade eden weblog kavramı zamanla
blog olarak adlandırılmıştır. Bloglar akla gelebilecek her konuda okuyuculara
içerik sağlayan web siteleridir. Bloglar bir veya birden çok kişi tarafından
tutulabilir; sık ve düzenli veya düzensiz olarak içerik paylaşılabilir.[20]
Blog herkesin istediği konularda, içeriği
kendisinin oluşturarak yazdığı güncel günlüklerdir. Bloglar; yazarın adı ve
bildirim tarihini belirtir ve günümüzden geçmişe doğru kronolojik olarak geriye
gider.
Bloglar 1993
yılında ortaya çıkmıştır. 1999’da ise Blogger’ın altyapı hizmeti vermeye
başlaması ve hemen sonraki zamanlarda kişilerin kendi bloglarını kurabilmesinin
ücretsiz hale gelmesiyle dünya genelinde blog kullanımı yaygınlaşmıştır.
Google’ın 2003 yılında Blogger’ı alarak Google araç çubuğuna yerleştirmesi ile
yaygınlaşma hızı da artmıştır.[21]
2000’lerin başında bloglar teknolojinin
yarattığı yeni medya dünyasına girmeye başlamışlardır. Blog yazarları genelde
bilgi aktarmak, yorum yapmak ve internet ortamında görüşlerini paylaşmak için
bir grup oluşturmaktadırlar. Bu gruplar içinde her sosyal sınıftan ve meslekten
insana rastlanmaktadır.[22]
Blogu sürdürene veya blog gönderileri yazana blogger
denir. Bloggerların bloga gönderdiği yazılara blog gönderi denmektedir.
Bloglardan, bloggerlardan ve blog gönderilerinden oluşan topluluğa ise
blogosfer adı verilmektedir. Kullanıcılar blogosferi " canlı web” olarak
adlandırmaktadır.[23]
Blog, bir web sitesidir. Bloğun
"geleneksel” bir web sitesi olarak düşünülmesi zordur. Bloglar web master
olmadan içeriğini güncellemek için yazar sahibi tarafından sağlanan web tabanlı
platformlar üzerine inşa edilmiştir. Çünkü blog bir çevrimiçi varlık oluşturmak
için ucuz ve hızlı bir yoldur. İletişim kurmak için güvenilebilir bir sosyal ağ
ortamıdır.
Bloglar, okurlar ile ilişki kurmak için
mükemmel bir araçtır. İnsanlar sadece mesajları okuyarak yazan kişiyi veya
kurumu sevmeye başlayabilir. Blogları okuyarak birçok kişi ile ortak noktanızı
bulabilirsiniz. Blog da yazılanlar daha fazla insan tarafından okunarak,
bloğunuza aşina olan kişiler başkalarına link yollayarak hedef kitlenizi
büyütebilir.[24]
Bir blog
düşüncelerimizi, sözcüklerimizi ve fikirlerimizi dünyayla paylaşabileceğimiz
merkezi bir mekan haline gelmektedir. Bloğun tek bir doğru olan türü yoktur,
dolayısıyla neyin bireyin ya da kurumların işine en çok yarayacağına karar
vermek için acele edilmemelidir. Kullanabileceğimiz çeşitli blog hazırlama
platformları ya da içerik yönetim sistemleri bulunmaktadır.[25]
Bu sistemlerin hepsi incelenerek hangisi bireyin ya da kurumun işine
yarayacaksa ve faydalı olacaksa o sistem türü seçilerek kullanılmalıdır.
Bloglar bir takipçi kitlesi geliştirmenin,
kültürel bir trend yaratmanın, kendimizi bir uzman olarak kabul ettirmenin, en
sevdiğimiz ürün ve hobi hakkında bilgi toplamanın önemli bir yoludur.[26]
Bloglar insanların birbiriyle diyalog kurma
aracıdır. Bloglar okuyuculara görüşleri ile ilgili yorumlarını gönderme olanağı
sunmaktadır. Ayrıca blog okuyucuları ve genellikle blogerlar samimi ve içten
olmaktadır. Blogların diyaloğa açık olması, belirli bir formüle göre yazılmış
gibi duran gazete makaleleri ile karşılaştırıldığında okuyucuların daha fazla
ilgisini çekmesinde önemli bir etkendir.[27]
İnsanlar blogları birçok konu ile ilgili ve
farklı sebeplerle yazmaktadırlar. Blog tutmak için en temel nedenleri şöyle
sıralamak mümkündür. Bunlar; ilgi duyduğunuz konuları paylaşmak, bilgimizi
paylaşmak, online pazarlama yapmak ve gelir elde etmektir.[28]
Blogları oluşturmak ve güncellemek kolay olması
nedeniyle internet kullanıcılarının herhangi bir program ya da teknik ayrıntı
bilmelerine gerek duyulmamaktadır. Türkçe ’de “açık günlük”, “ağ günlüğü”,
“e-günlük” gibi bazı isimler önerilse de kelimenin yaygın olarak kabul görmüş
bir karşılığı henüz bulunmamaktadır.
Bloglar, kişisel bloglar, temasal bloglar,
topluluk blogları ve kurumsal bloglar şeklinde çeşitli sınıflara ayrılmaktadır.
Kişisel bloglar; internet üzerinde bireysel olarak oluşturulan, insanların
günlük olayları kendi açısından ve yorumlayarak yazdıkları, belirli bir konusu
olan blog çeşididir. Bu bloglar genellikle yazarının ismini veya takma adını
almaktadırlar. Temasal bloglar ise; sadece belirli bir konuda yazılan yazıların
bulunduğu, belirli bir alanda uzman kişilerin yazdığı ve düzenlediği
bloglardır. Topluluk blogları; üyelik sistemi olan ve bu bloglara üye olanların
yazdıkları gönderilerden meydana gelen bloglardır. Kurumsal bloglar ise;
kuruluşların kendileri ile ilgili haber ve duyurularını samimi bir biçimde
halka açtıkları bloglardır. Bu bloglar dünyada ve iş hayatında gittikçe önem
kazanmaktadır.[29]
Blog için içerik üretirken öncelikle gereken
şey, hangi format ile yayın yapılacağını seçmektir. Üç tane seçenek
bulunmaktadır, bunlar: metin, ses, görsel veya video. Burada belirleyici olan
üretilecek olan içeriğin şeklidir. Bazı durumlarda bu üç seçenek bir arada
olabilir ama en iyisi standart bir format üzerinden ilerlemektir.
Hangi formatta olursa olsun bloğun başarısı
için öncelikli olan nitelikli içerik yaratmak olmalıdır. İçerik üretiminin
sürekliliğini sağlamak ve ilgili olunan ve bilinen konularda sürekli içerik
üretebilecek donanımda olması gerekmektedir. Başarılı bloggerların ortak
özelliği yazıların sürekli yazılmalarıdır. Blog yazılarının periyodu sürekli
aynı şekilde sürdürülmelidir.[30]
Blogların kurumlara getirdiği birçok katkı
bulunmaktadır. Bloglar kurumlara, hedef kitleden hemen ve aracısız geribildirim
alabilmelerini sağlamaktadır. Bloglar, kurum ve hedef kitle arasında iyi niyeti
geliştirmektedirler. Bloglar kurumlara pazar araştırması süreci içinde yardımcı
olmaktadır. Kurumların rakipleri ile ilgili konularda bilgi alması için önemli
bir araştırma kaynağıdır. Kurumsal bloglar, rekabet avantajı yaratmaktadırlar.
Kurumlar, kurumsal blogları daha çok ve faydalı kullanarak daha fazla müşteriye
ulaşarak satışlarını arttırmaktadır. Kurumların krizleri yönetmelerine katkıda
bulunmaktadır.[31]
Düzenli içerik ve videolarla mesaj uzmanlık
alanında aranabilir hale getirilebilmekte, hedef kitleye değerli mesajlar
iletebilmektedir. Bloglar ilgi alanı oluşturmaktadır ve dolayısıyla da yeni
üyeler getirmektedir. Blogların sosyal medya sayfalarında da olmak üzere
dünyadaki her yerde bağlantıları vardır.[32]
Sosyal Ağ Ortamı Olarak: Wikiler
Wiki’ler kişilerin kolayca büyük dokümanlar
oluşturmasına, yeni sayfa yaratmasına, sayfalar üzerinde değişiklik ve
düzenleme yapmasına olanak sağlayan bir yazılımdır. Üye olmadan, herkes kaynak
belirterek wiki oluşturabilir ve içeriğini düzenleyebilmektedir. Hawai dilinde
"hızlı” anlamına gelen wiki sitelerinde oluşturulan sayfalar arasında
bağlantı kurma ve sayfaların biçimlendirilmeleri sistem tarafından otomatik
olarak yapılmaktadır ve format oldukça standarttır. Kullanıcıların düzenli
bilgilendirilmesi ile artan içerik kolayca okunabilmekte ve internette
arşivlenebilmektedir.[33]
Wiki, kullanıcıların herhangi bir web
tarayıcısını kullanarak web sayfası içerikleri yaratmalarını ve bu içerikleri
düzenlemelerini sağlayan bir sunucu yazılımıdır. Wiki iç sayfalar ve çapraz
linkler yaratmaya olanak tanıyan basit bir metin sistemidir.[34]
Wikilerin, diğer sosyal
medya araçları içerisinde ülkemizde en az ilgi gören sosyal ağ ortamı olduğu
söylenebilir. Bir wiki yapısal olarak sayfalarının kullanıcıların kendileri
tarafından oluşturulduğu ve bir kullanıcının diğer kullanıcılar tarafından
oluşturulan sayfaları istediği şekilde değiştirebildiği web sitesidir.
Wiki yapısıyla ansiklopedi hizmeti sunan wikipedia.org dünyanın en çok
bilinen ve en çok kullanılan wikisidir. Wikipedia 262 dil ve 12 milyondan
oluşan başlık konuları ile paylaşıma açık en büyük bilgi kaynağı olarak kabul
edilmektedir.115
Wikilerin temel faydası, hem içsel hem dışsal
iletişimi geliştirme kabiliyetine bağlıdır. Online pazarlamacılar,
ziyaretçilerin, içeriği değiştirmesini, yeni bilgi eklemesini, geribildirim ve
fikirler sağlamasını teşvik ederek karşılıklı konuşmaları artırmak için
wikileri sitelerine eklemektedir. Wikiler, e-mail trafiğini azaltmakta, daha
hızlı ve geniş iletişim sağlamakta, çoklu kullanıcılar için esnek bir ortak
platform oluşturmakta ve kolay erişim imkanı sunmaktadır.116
Sosyal Ağ Ortamı Olarak: Forumlar
İnternet üzerinde
oluşturulan tartışma platformları olan forumlar, her türlü konu hakkında,
herkesin özgürce bilgi ve görüş paylaştığı sosyal ağ ortamıdır. Herhangi bir
konu hakkında bir sorusu olan kişi, ilgili forumlara üye olarak sorusunu
sorabilmekte, konu hakkında bilgisi veya çözüm önerileri olan forum üyeleri de
yanıtlarını iletebilmektedirler. Forum üyelikleri çoğu zaman ücretsiz olup,
yeni bir konu başlığı açmak ve bu konu başlığının altına o konuyla ilgili
bilgiler yazmak tamamen üyenin önceliğindedir. Bilgisayar, futbol veya oyunlar
gibi farklı konularda oluşturulan kamusal forumlar üzerinden internet
diyaloğunun en kolay formatı yakalanabileceği gibi; kurumsal forumlar kurularak
marka, ürün, kurum ile ilgili sorulara da cevap verilebilmektedir.
Genel forumlarda her türlü kurum, marka veya
ürüne ilişkin bilgi bulunurken, kurumsal forumlar müşteri hizmetleri için
alternatif bir kanal oluşturabilmektedir. Kullanıcıların şirketlere ulaşması ve
yorum yapmasını sağlayacak en özgür araç olan forumlar, dikkatle takip edilmesi
ve kullanıma açıldığı taktirde gelen içeriğin tümünün izlenmesi gereken bir
platformdur.[35]
Forumlar, oldukça güçlü bir ağızdan ağıza
iletişim etkisi yaratmaktadırlar. Forumlarda, içerikler yüz yüze değil de
yazılı içerikler şeklinde kurulsalar da, forumlardaki tartışmalarda
kullanıcıların geribildirimde bulunabilmesi kullanıcının bilgiyi detaylı bir
şekilde edinebilmesini mümkün kılmaktadır. Ayrıca ağızdan ağıza iletişimde
oldukça önemli olan güvenilirlik ve konuyla bağlantı da forumları etkili
araçlar haline getirmektedir. [36]
Sosyal Ağ Ortamı Olarak: Podcastingler
Dijital medya
dosyalarının her türlü taşınabilir medya oynatıcıları ve bilgisayarlarda
oynatılması için internet üzerinden dağıtılmasına podcasting denir.
Podcastlerin en önemli özellik ve avantajlarından biri, RSS Feed’ler ile takip
edilen kanallara yüklenilen yeni bölüm ve içeriklerin otomatik olarak kullanıcıyı
bilgilendirmesi ve dilediği zaman, dilediği yerde izleyebilmesini sağlamasıdır.
İnternet üzerinde geçirilen süre artarken, herkese internet üzerinde televizyon
veya radyo kanalı kurmayı sağlayan bir teknoloji, RSS protokolü sayesinde
düzenli takibi kolaylaştırırken, takipçilerin yeni yayınları kaçırmamasını da
sağlamaktadır.[37]
Podcast terimi, ilk kez The Guardian gazetesi
teknoloji yazarı Ben Hammersley tarafından Şubat 2004’te üretilmiştir. Podcast,
İpod’daki “pod” ve yayımlamadaki “cast”in birleşimidir. Podcasting, bir MP3
blogu ya da MP3 haber bültenidir. Okuma yerine dinlenmektedir. Dinlenebilen ya
da podcastların çevrimiçi olarak görülebildiği internet radyosuna
benzemektedirler.
Podcasting, kurumlardaki iletişiminin önemli
bir parçası haline gelmektedir. Podcastlar, hem ses hem video yeteneğiyle mesaj
ile ilgili daha fazla ayrıntı verme fırsatı sunmaktadır. Kurumlar için ses
podcastleri de izleyicilerle yazışmak yerine onlarla doğrudan konuşmaya olanak
tanırken, video podcastleri de izleyicilerle hem ürünle ilgili konuşma hem
ürünleri onlara gösterme olanağı sağlamaktadır.[38]
Bir halkla ilişkiler ve pazarlama aracı olarak
Podcast, sadece medya ilişkilerinde değil, tüketici ilişkilerinde de geniş bir
kulanım alanına sahip olmaktadır. Şirketler Podcast kullanarak, kendi ürün,
teknoloji, yöntem ve hizmetlerini doğrudan tüketicilerine, medyaya ve blog
dünyasına ulaştırabilmekte ve böylece ucuz yolla tanıtım yapabilmektedirler.
Podcast, ortak bir ilgi konusunun yuvarlak röportaj şeklinde tartışılmasına da
olanak vermektedir. Genellikle şirketler kendi iş alanlarıyla ilgili öncelikli
bir konuyu ele alarak Podcast görüşmesi organize etmekte ve bu görüşmeye bir
tüketici, bir analist ya da bir gazeteci uzman davet edebilmektedirler.[39]
Sosyal Ağ Ortamı Olarak: Medya Paylaşım Siteleri
Medya paylaşım siteleri, kullanıcıların üyelik
esasına dayanmaktadır. Kullanıcılar bu topluluklara üye olup fotoğraf, video ve
içerikleri paylaşabilmektedirler.[40]
İnsanların arkadaşlarıyla iletişim kurması ve paylaşımlarda bulunması amacıyla
kullanılan medya paylaşım siteleri, kurumlar için pazarlama, reklam ve halkla
ilişkiler uygulama alanları olarak kullanılmaktadır.[41]
Medya paylaşım siteleri son zamanlarda
kullanıcılar tarafından popüler siteler olmaktadır. Flickr ve Picasa, Web Albums
gibi siteler üye topluluğuna resimlerini yüklemeyi, paylaşmayı, onlara yorum
yapmayı ve tartışmayı olanaklı kılmaktadır. Youtube ve benzeri siteler ise aynı
şeyleri video içeriği ile yapmaktadır. Diğer sosyal medya siteleri alternatif
medya türlerine ev sahipliği yapmaktadır.
Resim ve video paylaşım siteleri teknik bilgi
olmaksızın insanların basit ve ücretsiz bir şekilde resim ve videolarını webde
yayınlamasına imkan vermektedir.[42]
Medya paylaşım siteleri arasında, sosyal
medyanın en güçlü türlerinden biri video paylaşım siteleridir. Sadece kişiler
değil, kurumlar da çevrimiçi videoların gücünü keşfetmişler ve çevrimiçi video
ortamlarında varlık göstermeye başlamışlardır. Dolayısıyla medya paylaşım
sitelerini yeni bir kitle iletişim aracı olarak kullanıp mesajlarını orada
yaymayı ve paydaş gruplarıyla iletişim kurmayı hedeflemektedirler.
Kurumlar özellikle
medya planı yaparlarken, sosyal medyayı ve sosyal medyanın sağladığı çevrimiçi
ortamlardan biri olan video ortamlarını, özellikle göz önünde bulundurmalıdırlar.
Kurumlar bunu planlarken, hedef kitlelerinin söz konusu siteleri takip etme
tercihleri açısından tam olarak hangi ortamları takip ettiklerini öğrenmeleri
gerekmektedir.[43]
[9] Aphirat
Bureesirirat, Evaluation of online social networks and the online networking
strategy, The Hague University of Applied Sciences School of European Studies,
Final Thesis, 2010, s. 7.
Louisiana State University, Final Thesis, 2008, s. 19.
[14] Ferah Onat ve Özlem
Aşman Alikılıç, Sosyal Ağ Sitelerinin Reklam ve Halkla İlişkiler Ortamları
Olarak Değerlendirilmesi, Journal of Yaşar University, 2008, s. 1118.
[25] Ann Handley ve C.
C. Chapman, Dijital Çağda İçerik Yönetiminin Kuralları, 2. Baskı, 2013, s. 208.
Ayça BURGAZ
0 yorum: