Sosyal medyanın belirli özellikleri vardır. Bu
özellikler yedi başlık altında açıklanabilir, bu başlıklar şunlardır: kimlik,
diyalog, paylaşım, mevcudiyet, ilişkiler, tanınma/popülerlik ve gruplardır.
Bütün bu özelliklerin her biri sosyal medyanın nasıl kullanıldığı ile ilgili
bilgiler vermektedir.
Sosyal Medyada Kimlik
Kimlik kelimesinin
öncelikle tek başına ne anlama geldiğine bakmamız gerekirse, "Türk Dil
Kurumuna göre kimlik; toplumsal bir varlık olarak insanın
nasıl bir kimse olduğunu gösteren belirti,
nitelik ve özelliklerin bütünü olarak diğer bir tanımda ise herhangi bir
nesneyi belirlemeye yarayan özelliklerin bütünü olarak tanımlanmaktadır.”[1]
Mussen’e göre ise kimlik şöyle açıklanmaktadır:
"Kimlik, davranışları, ihtiyaçları ve ilgileri belirli bir ölçüde
tutarlılık gösteren, bir kişinin diğer insanlardan ayrı ve farklı bir varlık
gibi algılanmasını içeren bilişsel ve duygusal olan zihinsel yapıdır”.
Mussen’in diğer bir tanımına göre, "Kimlik aynı zamanda kaba bir deyişle,
insanın kim olduğu ile ilgili kendi kafasında var olan imajları içermektedir.
Kimlik insanın kim olduğuyla ilgilidir.”[2]
diye tanımlanmaktadır.
Sosyal medyada kimlik ise kullanıcıların
herhangi bir sosyal medya ortamında kendilerini ne kadar doğru anlattıklarıyla
ilgilidir. Bu kullanıcıların isim, yaş, cinsiyet, meslek, yer gibi bilgilerini
paylaşması veya paylaşmaması demektir; kişilerin bu bilgilerini ne derece
paylaştıkları da önemlidir.[3]
Sosyal medyada kişilerin oluşturdukları kimlik sanal kimlik olarak ifade
edilmektedir. Sanal kimlik, araştırmacıların hedefindeki, günümüz dünyasının
kişilik pozisyonu olarak tanımlanabilir. Genellikle sanal kimlik "siber
kimlik” olarak tanımlanmaktadır. İnsanlar sosyal medyada her gün çevrimiçi olup
sanal kimliklerini oluşturuyor ve gerçek hayatta olamadıkları kişiler
olabiliyorlar. Bu kişilerden bazıları saldırgan, bazıları uysal kimliğe
bürünebiliyorlar, bazıları ise sadece bilgi aramak amacıyla sosyal medyayı
kullanabiliyorlar. Sosyal medyadaki sanal kimliğimiz başkalarıyla
özdeşleştirdiğimiz kimlik olabiliyor. Bu oluşturulan sanal kimlikler tamamen
kişinin tercihine ve psikolojik durumuna bağlıdır. Sanal kimlikte kişiler
sadece kişiliklerini değil, isim, yaş, meslek gibi birçok özelliğini
değiştirebiliyor. İnsanlar sanal yollarla oluşturdukları profillerle birçok
kişiyle iletişim kurabiliyorlar. Kişiler bu yolla karşısındakinin yüzüne
söyleyemediklerini sanal ortamda özgürce ifade edebiliyor, kusurlarını
saklayabiliyor ve böylece kendini kusursuz bir kişilik olarak gösterebiliyor ve
kendini ifade ediyor.[4]
Sosyal medyada kişilerin yanı sıra kurumlarda
kurum adına veya markaları adına kimlik oluşturabiliyorlar. Kurumlar ve
markalar dijital bir kimliğe sahip olarak kendilerine bir imaj oluşturabiliyor.
Oluşturulan imaj ile kendilerini müşterilerine tanıtabiliyor, böylece ürün ve
hizmetlerinin tanıtımlarını yapabiliyorlar.
Sosyal medyada oluşturulan siber kimliklerde
kişiler ve kurumlar çok dikkatli olmalıdır. Çünkü oluşturan kimlik gerçek
kimlik ile çatışabilir ve yasal problemlere neden olabilir. Bu nedenle sosyal
medya ağlarının seçiminde ve bu ağlarda kiminle iletişim kurulacağına çok
dikkat edilmelidir.
Sosyal Medyada
Diyalog
Diyalog, insanların birbirleriyle karşılıklı
kurdukları iletişim olarak tanımlanabilir. İnsanlar arkadaşlarıyla veya tanımadıkları
kişiler ile iletişime geçebilmek için sosyal medya sitelerine üye olarak ve
buralarda profillerini oluşturarak başka kişilerle iletişim kurabilirler.
Kişiler kendileri ile ortak ilgi alanlarına sahip kişilerle iletişim
kurabildiği gibi bir grup oluşturarak daha rahat bilgi alışverişinde
bulunabilirler. İnsanların sosyal medyada iletişim kurmak için birçok amacı
olabilir. Bunlar yeni arkadaşlar edinmek, sosyal medyadaki konular ile ilgili
yorumlarda bulunmak, yeni fikirler edinmek gibi amaçlar olabilir.
Diyalog sosyal medya üzerinden yapıldığı zaman,
kurumlarında ilgi alanına girmektedir. Çünkü sosyal medyadaki diyalog olanağı
ile kurumlar tüketicileri ile iletişime geçebilir ve kurum hakkında olumlu
olumsuz dönüşler alarak kendilerini tüketicilerin isteğine göre
yönlendirebilirler. Bu nedenle sosyal medya bir pazarlama aracı olarak da
kullanılabilir.
Sosyal Medyada
Paylaşım
Sosyal medyanın geleneksel medyadan ayrılan ön
önemli özelliği paylaşım özelliğidir. Çünkü geleneksel medyada olan
dinlediğimiz, izlediğimiz hiçbir şeyi paylaşamayız. Kişiler sosyal medya ağları
yoluyla arkadaşları ile iletişim kurabilmek için, arkadaşlarına kendi
yaptıklarını anlatmak ve göstermek için paylaşımlarda bulunabilirler.
Paylaşım sosyal medya kullanıcıları hakkında
bilgi edinebilmek açısından önemli bir özelliktir. Kişiler sosyal medya
üzerinden resim, video, beğendikleri bir söz, duyuru, kendi düşüncelerini,
neler yaptıklarını ve nerede olduklarını paylaşabilirler. Tüm bu paylaşımlar
yoluyla birçok kişi hakkında sosyal medya üzerinden bilgi edinilebiliyor.
Ayrıca kişiler başkalarının paylaşımlarını inceleyerek arkadaşları ile ilgili
bilgi edinebiliyor ve onunla ilgili düşüncelerini paylaşabiliyorlar, böylece
iletişime geçerek sosyal medyanın başka bir özelliği olan diyalog özelliğini de
kullanabiliyorlar.
Paylaşım özelliği
kurumlar ve markalar içinde önemlidir. Çünkü kurumlar ve markalar
kampanyalarını, yeni olan ürün ve hizmetlerini tüketicileri ile
paylaşabiliyorlar. Böylece pazarlama işlemini sosyal medya üzerinden gerçekleştirebiliyorlar.
Bunun yanı sıra kurumlarda tüketicilerinin paylaşımları sayesinde onlar ile
ilgili bilgi toplayıp, o elde ettikleri bilgiler yoluyla tüketicilerine özel
kampanya ve ürünler tasarlayabiliyorlar.
Sosyal Medyada Mevcudiyet
Türk Dil Kurumunda mevcudiyet; "varlık,
varoluş”[5]
olarak tanımlanmaktadır. Sosyal medyada da mevcudiyet var olmaktır.
Mevcudiyet, sosyal medya kullanıcılarının
ulaşılabilirliğiyle alakalı bir konudur. Gerçek dünyada veya sanal ortamda,
diğer kullanıcılarının nerede olduğunu bilmek ve ulaşılabilir olup
olmadıklarıyla ilgilidir. Sanal dünyada bu "uygunluk” veya "gizlilik”
gibi durum güncellemeleriyle olmaktadır. Sosyal medyada var olan insanların
giderek çoğaldığı düşünüldüğünde, gerçek dünyayla sanal dünyayı birleştiren bir
köprü görevi görmektedir. Yani sosyal medyaya yönelik faaliyetler insanların
sanal dünyada var olmasından öte gerçek dünyadaki aktivitelerini sanal dünyaya
taşımasıyla da ilgili olmaktadır.[6]
Kullanıcılar sosyal medyada bulunan bazı
uygulamaları kullanarak gittikleri yerden yer bildirimi yapabilmektedirler. Bu
yolla insanlar gittikleri ve bulundukları her yerden var olduklarını ve orada
bulunduklarını arkadaşları ya da takipçileri ile paylaşabilmektedirler.
Kullanıcılar sanal kimlik yerine gerçek
kimlikleri ile sosyal medyada bulundukları zaman mevcudiyetleri daha
kesinleşmiş ve daha inandırıcı olabilmektedir.
Sosyal Medyada İlişkiler
İlişki kavramını başkasıyla bağlantı kurmak
olarak tanımlayabiliriz. Sosyal medyada da amaç başkaları ile bağlantı
kurabilmektir. Kişiler tanıdıkları arkadaşları veya tanımadıkları kişilerle
bağlantı kurarlar. Böylece kişiler sosyal medyada sosyalleşerek birçok kişi ile
ilişki içinde olabilirler. Ayrıca kişiler sadece bulundukları ülkedekilerle
değil yurtdışında bulunan kişiler ile de ilişki içinde olabilirler.
Kurumlarda tüketicileri ile ilişki içinde
olabilirler. Böylece ürünleri hakkında diyaloğa girerek geribildirim alabilir
ve ürünlerini aldıkları geri bildirim bağlamında üretebilirler.
Sosyal Medyada
Tanınma / Popülerlik
Sosyal medya da tanınmak için öncelikle bir
profil oluşturmak gerekmektedir. Daha sonra ise gerçek hayatta bulunan
arkadaşlarla iletişim kurulmakta ve ilerleyen zamanlarda sosyal medya üzerinden
yeni arkadaşlar edinilerek ve gerçek yaşamdan arkadaşlarında sosyal medyaya
yeni dahil olmasıyla kişinin sosyal medyadaki çevresi genişleyerek tanınırlığı
artar. Kişinin sosyal medya üzerindeki tanınırlığı arkadaş sayısı, takipçi
sayısı, paylaşımlarının beğenilme sayısı gibi kriterleri ile anlaşılabilir.
Kurumlar veya markalarda, kişiler gibi sosyal
medya üzerinde tanınırlık sağlayabilirler. Kurumlar ve markalar sosyal medya
üzerinden oluşturdukları sayfaların kaç kişi tarafından beğenildiği, kaç
kişinin o sayfaları takip ettiği, yapılan paylaşımların kaç kişi tarafından
beğenildiği, paylaşımların takipçiler tarafından kendi sayfalarında
paylaşılması ve paylaşımlara yapılan yorumlar ile tanınırlıkları ölçülebilir.
Sosyal Medyada
Gruplar
Sosyal medyada gruplar kişinin arkadaş grupları
veya başka kişiler tarafından kurulan gruplara girmesidir. Bu gruplar beğenilen
bir kişinin fan grubu, bir kurumun kendi çalışanları için oluşturduğu veya
kurum ve marka adına tüketicileri için oluşturduğu gruplar, bir yerin tanıtımı
için oluşturulan gruplar olabilir.
Gruplar, sosyal medya üyelerinin oluşturduğu
küçük büyük toplulukları temsil eder. Sosyal ağın büyümesi daha büyük bir
arkadaş grubu, daha çok takipçi ve bağlantı anlamına gelmektedir. Gruplar
herkesin görüntüleyebileceği ve gizli şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Gizli
gruplar davetiyeyle girilebilen özel topluluklardır.[7]
[1]http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.532b0814b6faf2.93 750049, (Erişim: 20.03.2014).
[5]http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.532d84b828b0e2.0 8462859, (Erişim: 22.03.2014).
Ayça BURGAZ
0 yorum: