Dokuz Tip Mizaç Modeli (DTMM)

Enneagram Sistemi (ES)

Mizaç ve kişilik, kişileri anlamada ve psikopatolojilere yarattığı yatkınlığı anlamada önemli bir noktadır. Kişiliğin ve mizacın stres altında ya da rahatlama anında nasıl tepkiler verdiğini bilmek kendimizi tanımamızda son derece etkilidir. Zira kendini tanıyan karşı taraf ile daha iyi bir iletişim kurar. Bu nedenle değer odaklılıkta özellikle kişi kendi özelliklerini çok iyi bilmeli ve diğer tiplerinde hangi özelliklere sahip olduğunu bu tiplere nasıl davranması gerektiğini ve nasıl davranmaması gerektiğini bilmelidir. Bu kanıtlanmış modelde 9 tip kişilik bulunur gelin birlikte bunları detaylıca inceleyelim.

1. Mükemmeliyetçi
2. Yardımsever
3. Başarı Odaklı
4. Özgün
5. Araştırmacı
6. Sorgulayıcı
7. Maceracı
8. Meydan Okuyan
9. Barışçı

Dokuz Tip Mizaç Modeli (DTMM) Enneagram Sistemidir. (ES) Enneagram dinamik bir sistemdir. Enneagram sembolü üzerindeki her bir nokta, belirli bir düzen içerisinde birbiri ile ilişkilidir. Her Enneagram tipi, sağındaki ve/veya solundaki tipin bazı özelliklerinden etkilenebilir. Buna “kanat etkisi” denir. Örneğin Tip 8 için Tip 7 ve Tip 9, onun kanatlarıdır.

Tip 1, Mükemmeliyetçi: İdealist, prensip sahibi, adil, kontrollü, titiz, kurallara uyan, yargılayıcı, detaycı, gergin bireylerdir ve disiplinlidir. Etik değerlere ve ahlaki kurallara önem verirler. Doğru olanı yapmak ve iyi bir insan olmaya çalışmak Tip 1’lerin temel özelliğidir.

Tip 2, Yardımsever: Sevgi dolu, ilgili, duygusal, yardımsever, sıcakkanlı, ilişki odaklı, alıngan, sitemkâr, ısrarcı, aceleci, yönlendiricidirler ve içtendir. İlişkiler hayatlarında önemli bir yer tutar. İnsanlarla bağ kurmak, sevmek ve sevilmeyi istemek Tip 2’lerin temel özelliğidir.

Tip 3, Başarı Odaklı: Üretken, hedef odaklı, hırslı, rekabetçi, başarı odaklı, pratik, imaj ve statüye düşkün, duygudan uzak, motive edici, diplomatik bireylerdir ve rekabetçidir. Başarılı biri olarak görülmek isterler. Birinci olmak, göze çarpmak, yüksek performansıyla takdir toplamak Tip 3’lerin temel özelliğidir.

Tip 4, Özgün: Orijinal, romantik, naif, içe dönük, bireysel, özgün, empatik, duyguların anlamını keşfeden, sanatsal, melankolik, tutkulu bireylerdir ve duyarlıdır. Kendisini en gerçek haliyle ifade edebilmeyi isterler. Eşsizliğini ortaya koymak ve anlaşılmayı istemek Tip 4’lerin temel özelliğidir.

Tip 5, Araştırmacı: Objektif, gözlemci, içe dönük, sessiz, çekingen, yalnızlığı seven, analitik, akılcı, soyutlayıcı, soğuk, duygusuz, şüpheci bireylerdir ve mesafelidir. Bilgiye ve entelektüel birikime önem verirler. Bilmek, öğrenmek, dünyayı anlamak ve bağımsızlık Tip 5’lerin temel özelliğidir.

Tip 6, Sorgulayıcı: Sorumluluk bilinci yüksek, güvenilir, sadık, uyumlu, düzenli, tedbirli, ketum, tutumlu, olumsuz olasılıkları öncelikli düşünen, kuşkucu, sorgulayıcı, gizli muhalif, bilgi depolayan, kararsız bireylerdir. Anksiyete (kaygı) bozuklukları sık görülmektedir ve tedbirlidir. Tehlikelere karşı duyarlıdırlar. Bir gruba ait olmak isterler. Tehlikeleri ortaya çıkarmak ve güvende olmayı istemek Tip 6’ların temel özelliğidir.

Tip 7, Maceracı: Enerjik, eğlenceli, hareketli, muzip, konuşkan, iyimser, pratik, yenilikçi, maceraperest, hazcı, hayalci, abartıcı, dürtüsel, gailesiz, dikkatsiz, maymun iştahlı bireylerdir. Dünyanın fırsatlar ve seçeneklerle dolu olduğunu düşünürler. Hayattan keyif almak, eğlenmek ve ilham vermek Tip 7’lerin temel özelliğidir.

Tip 8, Meydan Okuyan: Kendinden emin, kararlı, cesur, otoriter, sert, baskın, hükmedici, lider, dobra, öfkeli bireylerdir ve açık sözlüdür. Sorumluluk almaktan çekinmez ve olaylara hakim olmak ister. Güçlü olmak, güçsüzleri korumak ve adaleti sağlamak Tip 8’lerin temel özelliğidir.

Tip 9, Barışçı: Hoşgörülü, uzlaşmacı, sakin, barışçıl, ağırkanlı, uyumlu, arabulucu, öfkelerini bastıran, utangaç, inatçı, tembelliğe eğilimli bireylerdir. Çekingen kişilik özellikleri gösterirler ve yumuşak huyludur. Huzurlu yaşamak ve çatışmaların dışında kalmak ister. Uyum içinde yaşamak ve denge sağlamak Tip 9’ların temel özelliğidir.

Ümit Ünker

www.umitunker.com